Credits

De sociaal-economische situatie van kunstenaars en flexwerkers in de kunstensector is zorgwekkend precair. Om de kunstenaarsloopbaan duurzaam te maken en om de sector in al zijn diversiteit te doen bloeien is een correcte verloning binnen een faire en gelijkwaardige samenwerking nodig. Tegelijk hebben heel wat spelers uit de sector onvoldoende zicht op hun rechten, plichten en mogelijkheden. Juist is Juist wil concrete handvatten aanreiken om correcte samenwerkingen aan te gaan.

Juist is Juist wil mee zorgen voor een sector waarin fair practices voor iedereen een vanzelfsprekendheid zijn. De principes, afspraken en tools die hier aangeboden worden zijn daar een katalysator voor. Het is een richtinggevend instrument dat wil ondersteunen, delen en faciliteren. Het roept op om het goede te doen.

Juist is Juist wil:

• … informeren en sensibiliseren over goede praktijken zodat ze verankerd kunnen worden in de dagelijkse werking, zowel van organisaties als individuen.
• … richting geven voor een faire samenwerking aan de hand van principes, afspraken en concrete tools.
• … een helder overzicht bieden van wetgeving en afspraken op het vlak van verloning.
• … een hulpinstrument zijn voor iedereen in de sector om met kennis van zaken en gelijkwaardigheid aan een samenwerking te beginnen.
• … flexwerkers en met name kunstenaars empoweren en versterken in hun onderhandelingspositie.
• … organisaties ondersteunen met concrete instrumenten in lijn met de wetgeving en decretale voorwaarden.

Juist is Juist is ontwikkeld voor iedereen die een samenwerking aangaat in de professionele kunstensector, en werd voornamelijk ontwikkeld vanuit de praktijken van organisaties, kunstenaars en kunstwerkers actief binnen het Kunstendecreet. Maar ook wie actief is in niet-gesubsidieerde organisaties (commercieel of niet-commercieel) en binnen andere kunsttakken vindt er handvatten. Ook voor wie geen lid is van oKo of wie bijvoorbeeld actief is in niet-gesubsidieerde organisaties.

• Zowel voor de autonome flexwerkende kunstenaar, als voor het gezelschap of orkest, als voor een kunstinstelling. Er is bijzondere aandacht voor kunstenaars en andere cultuurwerkers.
• In alle disciplines en werkvormen (podiumkunsten, muziek inclusief pop en rock, beeldende en audiovisuele kunsten);
• In alle mogelijke werkrelaties:
  • opdrachtgevers en opdrachtnemers;
  • producenten en coproducenten;
  • presentatieplekken en bespelers.

Om fair practices te realiseren zijn goede intenties nodig, maar niet voldoende. Daarom is Juist is Juist opgebouwd rond drie niveaus. Leidinggevende principes waarmee je wat je doet en zegt kan afwegen, duidelijke afspraken wat we wel en niet aanvaarden in onze sector en concrete tools die helpen om fair practices in de dagelijkse werking te implementeren.

Hierbinnen leggen we vooral de focus op de wetgeving zelf, het uitklaren van ‘grijze zones’ en de relatie tussen onderhandelende partijen zodat samenwerking vertrekt vanuit gelijkwaardigheid. We willen hierdoor ook inzetten op het versterken van de positie van de freelancer, die met de juiste kennis en tools in de hand tot meer faire werkomstandigheden kan komen. Juist is Juist wil op die manier een referentiepunt zijn, waar de verschillende spelers in het veld gebruik van kunnen maken om hun praktijk fairder te maken.

Juist is juist richt zich op wat we als veld zelf kunnen ondernemen, om samen tot betere werkomstandigheden voor iedereen te komen. Op dit moment focust Juist is Juist op de kwaliteit van afspraken en samenwerkingen in de kunstensector, en dat in brede zin: financiële en contractuele afspraken die binnen die samenwerkingen gemaakt worden

Dit kadert in een bredere ambitie voor de kunstensector. In een later stadium willen we Juist is Juist aanvullen met informatie en tools over diversiteit, ecologie, goed bestuur, welzijn en grensoverschrijdend gedrag. Voor heel wat zaken lopen er op dit ogenblik ontwikkelingstrajecten binnen oKo en bij andere partners zoals Sensoa, Cultuurloket, Sociaal Fonds Podiumkunsten, Pulse, VI.BE en Kunstenpunt. De resultaten daarvan worden later mee opgenomen onder de grote koepel van Juist is Juist.

Juist is Juist biedt je concrete handvatten om een samenwerking te beginnen en je te ondersteunen in werkafspraken en onderhandelingen, maar het vervangt die gesprekken niet. Juist is Juist helpt je met andere woorden om met kennis van taken aan de gesprekstafel plaats te nemen, maar bevat (afgezien van de wettelijke basis) geen dwingende richtlijnen.

Juist is Juist is:

• … géén label.
• … géén controle-instrument.
• … géén afgerond document waaraan niets meer kan veranderen.

Juist is Juist wil het gesprek openen, niet beëindigen. Je zal dus altijd zelf actief aan de slag moeten gaan met de informatie die je vindt op Juist is Juist.

OKo is initiatiefnemer van Juist is Juist. Het is de concrete omzetting van het charter fair practices. Het idee voor zo’n charter bestaat al lang en is gegroeid vanuit de kunstensector. OKo coördineerde Juist is Juist en werkte het verder uit in een lang traject met heel veel partners. Samen met de andere fair practice-initiatieven die in de afgelopen jaren in heel de sector werden gelanceerd timmert Juist is Juist aan de weg.

Juist is Juist is tot stand gekomen door de inzet van en in permanent overleg met alle ledenorganisaties van oKo, een groot aantal ondersteunende partnerorganisaties en een brede waaier freelance kunstenaars, kunstwerkers en experten. De bijdragen van al die partijen, elk op een andere wijze en op een andere moment in het proces, heeft voor een zeer rijk resultaat gezorgd. Een overzicht van alle partners vind je hier.

Juist is Juist is bottom-up ontstaan over een periode van verschillende jaren, waarin de specificiteiten van verschillende werk- en organisatievormen en disciplines werden meegenomen.

Overleg Kunstenorganisaties (oKo) is de belangenbehartiger, werkgeversfederatie en netwerkorganisatie van professionele kunstenorganisaties in Vlaanderen en Brussel. Meer dan 225 leden die zich toeleggen op de creatie, de productie, de spreiding, ondersteuning van of die bijdragen tot de participatie aan kunst zijn verenigd in oKo. Ze zijn actief binnen diverse disciplines en werkvormen.

Oko werkt sinds 2015 samen met een aantal belangrijke initiatiefnemers uit de sector aan
het traject “charter fair practices”. De basistekst voor het verdere overlegproces kwam tot stand binnen de oKo-werkgroep Artiest Centraal. Voor het gangmakerschap deed oKo beroep op externe consultants. De afspraken en principes kwamen tot stand op basis van gesprekken met het kunstenveld.

In 2019 maakte oKo een doorstart dankzij samenwerkingen met partners zoals SOTA, Cultuurloket, Sociaal Fonds Podiumkunsten, Kunstenpunt en NICC. In dat jaar hakte het oKo-netwerk ook enkele belangrijke inhoudelijke knopen door via de algemene vergadering. Zo werden de principes en de afspraken van Juist is Juist goedgekeurd. OKo bracht bovendien vier focusgroepen samen om het over de principes, afspraken en tools te hebben. Die focusgroepen waren samengesteld op basis van hun specifieke expertise, met een belangrijke focus op niet-oKo-leden en op flexwerkers. Alle onderdelen van Juist is Juist werden dus afgetoetst binnen oKo, bij de focusgroepen en bij de partners van Juist is Juist.

Vanaf 2020 startte de bouw van de website www.juistisjuist.be. Op 25 juni werd Juist is Juist gelanceerd met een sectorale campagne.

Juist is Juist is is een levend, digitaal platform dat voortdurend aangepast zal worden aan de wijzigende wetgeving en gangbare werkpraktijken. Na de lancering werken we verder in de vorm van workshops en infomomenten, maar houden we ook de vinger aan de pols om afspraken en tools uit te breiden op basis van de noden en evoluties in het veld.

Corona heeft de maatschappij en de kunstensector grondig door elkaar geschud. Het heeft tegelijk ook het belang van fair werken in onze sector nog maar eens benadrukt. Meer dan ooit zijn fair practices, solidariteit en zorg voor elkaar nodig. Juist is Juist kan helpen om daarvoor de juiste afspraken te maken.